کد مطلب:31844 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:1700

با مال و جان و زبان، در راه خدا جهاد کنید











الله الله فی الجهاد باموالكم و انفسكم و السنتكم!

فانما یجاهد رجلان: امام ه دی، او مطیع له، مقتد بهداه.

شما را درباره جهاد با مال و جان و زبان، سفارش می كنم.

فقط دو گروهند كه- به راستی- جهاد می كنند: امامی كه هدایتگر است و كسی كه فرمان از امام می برد و به هدایت او اقتدا می كند.

جهاد از ریشه جهد است كه اصل این لغت یعنی مشقت و سختی. به این ترتیب هرگونه تلاش- كه توام با سختی است- اگر موجب خشنودی خدا باشد، جهاد در راه اوست. در ذیل برخی امور را كه از آنها با عنوان «جهاد» نام برده اند، ذكر می كنیم:

پیامبر خدا فرمود:

صبر در طاعت خدا، جهاد است.[1].

روزه در گرمای سخت، جهاد است.[2].

مبارزه با نفس جهاد اكبر است.[3].

حضرت علی علیه السلام فرمود:

گفتگو و مباحثه ی علمی جهاد است.[4].

عمل به آنچه می دانیم جهاد است.

همسرداری نیكو برای زن جهاد اوست.[5].

امام صادق علیه السلام فرمود:

پوشاندن سر امامان جهاد است.[6].

حج همان جهاد ضعیفان است.[7].

و بالاخره امام باقر علیه السلام فرمود:

كدام جهاد بالاتر و برتر از پاكدامنی و پاكیزه خوری است؟[8].

در بیان اهمیت جهاد، نخست به ذكر چند آیه می پردازیم:

یا ایها الذین آمنوا هل ادلكم علی تجاره تنجیكم من عذاب الیم

ای كسانی كه ایمان آورده اید! آیا شما را به تجارتی دلالت كنم كه شما را از عذابی دردناك نجات می دهد؟

تومنون بالله و روسله و تجاهدون فی سبیل الله باموالكم و انفسكم ذلكم خیر لكم ان كنتم تعلمون

- آن تجارت كه شما از عذاب دوزخ می رهاند همان است كه- به خدا و رسول خدا ایمان می آورید و با مال و جانتان در راه خدا جهاد می كنید.- بی تردید- اگر

[صفحه 126]

بدانید، این- ایمان و جهاد- برای شما بهترین است.

یغفر لكم ذنوبكم و یدخلكم جنات تجری من تحتها الانهار و مساكن طیبه فی جنات عدن ذلك الفوز العظیم

- از ثمرات و نتایج ایمان و جهاد آن است كه- خداوند گناهانتان را می بخشاید و شما را به باغهایی كه نهرها از زیر آن جاری است و خانه هایی بس نیكو دارد، در بهشتی بین، وارد می كند. این- بهشتی شدن- رستگاری و سعادت عظیمی است.

و اخری تحبونها نصر من الله و فتح قریب و بشر المومنین.[9].

- و ثمره ی دیگر جهاد كه در این دنیاست- و شما آن را دوست می دارید آن است كه پیروزی و فتحی نزدیك، از جانب خدا نصیب شما می گردد. و به این خاطر، ای پیامبر- مومنان را بشارت بده.

حضرت علی علیه السلام در اهمیت جهاد می فرماید:

اما بعد- از حمد و ستایش خداوند- پس، به راستی كه جهاد دری از درهای بهشتی است كه خداوند آن را برای اولیای برگزیده و ویژه خویش گشوده است. جهاد، لباس و پوشش تقوا، زره بازدارنده و سپر محكم خداوند است.- از این رو- هر كس جهاد را به خاطری دوری از آن ترك كند خداوند جامه مذلت و ردای گرفتاری بر او می پوشاند. و با این خفت و

[صفحه 127]

خواری، زبون و ذلیل هم می شود و پرده جهل و بی خردی بر دلش می افتد. با تباه كردن امر جهاد، حق از او روی می گرداند و نكبت و بیچارگی گریبانش را می گیرد و از عدل و دادگری محروم می ماند.[10].

نكته ی مهمی كه حضرت امیرالمومنین در وصیت خویش به آن اشاره می فرماید آن است كه جهاد منحصر در دو گروه است، امام هدایت و فرمانبردار و مطیع او. یعنی اگر فقط معنای لغوی جهاد مورد نظر باشد كه همان سختی و مشقت است، می تواند شامل حال كافران نیز باشد. آنها در مقابله و رویارویی با مسلمانان دچار سختی می شوند، چنانچه می فرماید:

و لا تهنوا فی ابتغاء القوم ان تكونوا تالمون فانهم یالمون كما تالمون و ترجون من الله ما لایرجون[11].

در تعقیب و دستگیری كافرانی كه با شما می جنگند سستی نكنید. اگر شما در این جنگ رنج و آسیب می بینید، آنها هم رنج فراوان می بینند- اما- شما از لطف و رحمت خدا امیدی دارید كه آنها ندارند.

و یا آنكه می فرماید:

الذین منوا یقاتلون فی سبیل الله و الذین كفروا یقاتلون فی سبیل الطاغوت[12].

آنان كه ایمان آورده اند در راه خدا می جنگند و آنان كه كافر شده اند در راه طاعوت مبارزه می كنند.

مبارزه مومنان در راه خدا جهاد نامیده می شود. اما تلاش و مقاتله كافران هر چند توام با سختی و ناراحتی است نه تنها هیچ ارزشی ندارد

[صفحه 128]

بلكه روز قیامت، و زر و گناه آن گریبان ایشان را می گیرد:

قل هل ننبئكم بالاخسرین اعمالا الذین ضل سعیهم فی الحیاه الدنیا و هم یحسبون انهم یحسنون صنعا اولئك الذین كفروا بآیات ربهم و لقائه فحبطت اعمالهم فلا نقیم لهم یوم القیامه وزنا[13].

ای پیامبر! به مردم بگو آیا شما را درباره ی زیانكارترین افراد از نظر عمل، آگاه كنم؟ همان كسانی كه سعی و تلاش آنها در همین حیات دنیا گم و نابود شد و آنها می پندارند كه در حال انجام كار نیك هستند. ایشان كسانی هستند كه به آیات پروردگار و لقای او كافر شدند، بنابراین اعمال آنان نابود گشت و روز قیامت برای تلاشهای آنان ارزشی قائل نخواهیم شد.

به این ترتیب روشن می شود كه تلاش و مجاهده و مقاتله، اگر زیر نظر و به دستور امام معصوم نباشد فاقد ارزش است.

این بحث را با نقل یك روایت به پایان می بریم:

راوی این روایت حضرت امام صادق است. آن جناب می فرماید: عباد بصری در راه مكه حضرت امام سجاد علیه السلام را ملاقات كرد، به آن حضرت عرض نمود: آیا جهاد و سختی آن را رها كرده ای و به حج و راحتی آن روی آورده ای؟ در حالی كه خداوند می فرماید:«خداوند جان و مال مومنان را می ستاند و در عوض به آنها بهشت می دد. همان مومنانی كه در راه خدا مقاتله

[صفحه 129]

می كنند...»[14].

امام علیه السلام از او خواست آیه بعد را بخواند. در آیه بعد آمده است:

«آن مومنان همان كسانی هستند كه توبه و عبادت می كنند و غرق بندگی خدا می شود و ركوع و سجود می كنند. امر به معروف و نهی از منكر می نمایند. حافظ حدود خدا هستند. به ایشان بشارت بده.»

امام زین العابدین فرمود: اگر پیروانی این چنین یافتیم، البته جهاد با آنان از حج گزاردن برتر و بالاتر است.[15].

[صفحه 132]


صفحه 126، 127، 128، 129، 132.








    1. و الصبر علی الطاعه جهاد. (بحارالانوار 16:73).
    2. الصوم فی الحر جهاد. (بحارالانوار 257:93).
    3. قیل یا رسول الله ما الجهاد الاكبر ؟ قال: جهاد النفس. (بحارالانوار 182:19).
    4. والعمل به (العلم) جهاد. (بحارالانوار 171:1).
    5. جهاد المراه حسن التبعل. (بحارالانوار 99:10).
    6. و كتمان سرنا جهاد فی سبیل الله. (بحارالانوار 64:2).
    7. الحج جهاد الضعفاء و نحن الضعفاء. (بحارالانوار 12:96).
    8. و ای جهاد افضل من عفه بطن و فرج. (بحارالانوار 12:96).
    9. صف/ 13 -10.
    10. اما بعد، فان الجهاد باب من ابواب الجنه، فتحه الله لخاصه اولیائه و هو لباس التقوی، و درع الله الحصینه، و جنته الوثیقه، فمن تركه رغبه عنه البسه الله ثوب الذل و شمله البلاء، و دیث بالصغار و القماءه، و ضرب علی قلبه بالاسهاب، ادیل الحق منه بتضییع الجهاد و سیم الخسف و منع النصف. (نهج البلاغه خطبه ی 27).
    11. نساء/ 104.
    12. نساء/ 76.
    13. كهف 103 و 104.
    14. توبه/ 111 و 112.
    15. وسائل الشیعه ج 16 ص 33 به نقل از كافی.